Zo heel vaak gebeurt het tegenwoordig niet meer dat een vereniging naar een andere categorie overgaat. Sint Sebastianus uit Heel waagde vanaf kermis 2021 de grote stap en gaat van Ongewapend (voorheen ‘Fantasie’) naar Gewapend Oude Exercitie.  

 Gratis 

‘Van de in ruste gegane schutterij Sint Michaël van Brachterbeek, konden we 18 Garands gratis overnemen’, begint buksmeester Henk Derksen. ‘Vroeger kon je die gemakkelijk krijgen’, betoogt hij. ‘Dertig jaar geleden smeet het leger je met onklaar gemaakte geweren om de oren. Maar door de steeds strenger wordende wetgeving, is er tegenwoordig een stuk moeilijker aan te komen. En omdat onze vereniging niet gewapend ging, heeft ze er nooit over gedacht om geweren aan te schaffen. Ook niet toen dat nog op een eenvoudige manier kon’, zegt Derksen, die als buksmeester ook de exercitiegeweren in beheer heeft. ‘Overigens is een woord van dank aan Thijs Aengevaeren van de OLS-federatie op zijn plaats’, vindt Henk. ‘Die regelde piekfijn de vergunning van de M1 Garand-geweren, en de overdracht van Brachterbeek naar Heel’, aldus Derksen, die zelf overigens officier werd. Want ook dat fenomeen kende men in Heel nog niet.

 Uitstraling 

Secretaris Paul Derksen stelt dat de vereniging op deze manier veel meer uitstraling heeft dan zonder wapens. ‘In Midden- en Noord-Limburg zijn er minder gewapende verenigingen, maar ten zuiden van de lijn Montfort – Maasbracht is vrijwel iedereen gewapend. Bij die traditie willen wij graag aansluiten.’ Wel blijkt, dat nog niet alle leden vertrouwd zijn met ‘de wapenhandel’, zoals exercitie vroeger heette. ‘Tijdens de processie en het draaksteken zijn een aantal schutten nodig om de hemel te dragen. Voor hen had het dus nog niet veel zin om nu al mee te doen aan de oefeningen.’  

 Iedereen binnenboord houden 

‘Wij hebben deze eerste hobbel nu genomen, we zullen stap voor stap verder gaan’, vertelt voorzitter Lowie Eijkelhardt. ‘Een aantal leden is al op leeftijd, voor hen is het niet gemakkelijk om dat soort dingen ineens te moeten gaan oefenen. Toch willen we iedereen binnenboord houden. We beginnen dus om alleen gewapend in de optochten mee te lopen.’ In de categorie Nieuwe Exercitie Ongewapend viel de vereniging al vaker in de prijzen, maar dat verwacht de voorzitter nu nog niet meteen. ‘Het belangrijkste is de uitstraling in eigen dorp. Laat anderen maar voor de prijzen gaan, wij willen vooral de oude schutterscultuur promoten.’ 

 Uittreden 

Als het aan penningmeester (en huidig koning) Har Sniekers ligt, kan hij de exercitieoveral echter niet snel genoeg aantrekken. ‘Ik moet toegeven dat ik eerst erg sceptisch was, toen het idee geboren werd om ook gewapend te gaan. Eerlijk gezegd wist ik niet welke voorstelling ik me erbij moest maken. Maar nu zijn we twee keer gewapend uitgetrokken (met de processie en met een begrafenis, nvdr) en ik ben helemaal om. Dit is veel mooier dan daar maar wat staan. Het geslungel is ook meteen afgelopen.’  

 Traditie 

Volgens reservecommandant en bestuurslid Hugo Luijten – die de exercitieoefeningen leidde – is het overigens niet de eerste keer dat Sint Sebastianus gewapend gaat. Vroeger moet dat standaard geweest zijn, getuige de oudste foto van de schutterij uit ca. 1910. Daar staan de schutten gewapend op, met geweer én zelfs een bajonet. ‘Zo bezien keren we dus terug naar de traditie van de vereniging zelf.’ Wanneer en waarom de schutterij ongewapend werd is niet bekend, maar volgens Luijten droeg ze in de jaren ’30 in elk geval geen geweren meer. ‘Ik ben blij dat we nu weer terug op die weg zijn. Al wil ik de oudere leden ook niet afschrikken. We zijn niet bij het leger, zeg ik er altijd bij’, lacht Hugo. 

 Idee voor andere verenigingen? 

Bestuurslid Har Verkoulen hoopt ook op een positieve invloed op andere verenigingen. ‘We hebben al aangeboden aan collega’s uit omliggende dorpen om hen te helpen en te adviseren als ze ook gewapend willen lopen. Zoiets is natuurlijk niet een-twee-drie geregeld en onderlinge hulp is ook een hoge waarde in de schutterswereld. Tot nog toe kijken ze echter de kat uit de boom’, zegt Verkoulen. ‘Meer dan zaken aangeven kunnen wij natuurlijk ook niet.’ 

Lichter om te dragen 

John Stelten is samen met voorzitter Eijkelhardt het enige bestuurslid dat bij de voorlopers was, die begonnen met de oefeningen. ‘De keuze Oude Exercitie werd eigenlijk gemaakt omdat het voor sommige leden te zwaar bleek het geweer om op de schouder te dragen, zoals bij Nieuwe Exercitie’, zo vertelt John. ‘Ik ben nog maar relatief kort bij de schutterij, ik wist in het begin niet eens wat nu precies het verschil was. Algemeen werd aangenomen dat Oude Exercitie veel moeilijker zou zijn dan Nieuwe, maar dat bleek bij nadere bestudering toch nog mee te vallen.’ Onbekend maakt onbemind, zo blijkt maar weer. ‘En aan de schouder draagt het geweer inderdaad veel gemakkelijker’, vindt hij. ‘Wij hebben nu nog maar een drietal commando’s geleerd; Aan den schouder = geweer, zet af = geweer en presenteer = geweer. Veel meer hoeft van mij ook niet, als we ons maar op een waardige manier kunnen vertonen.’